چگونه برای پژوهش خود یک چرای قدرتمند بسازیم؟4 نکته طلایی

نویسنده:مینا مهدویان، پژوهشگر و مدرس دوره های پژوهشگری

                                                                     بیان مسئله ستون اساسی پژوهش                                                                                                          

بیان مسئله (Problem Statement)، خلاصه‌ای ملموس از مشکل پژوهشی است که در صدد پرداختن به آن هستید. این بیانیه باید:

زمینه مسئله را مشخص کند: ما در حال حاضر چه می‌دانیم؟

موضوع دقیقی که پژوهش شما به آن خواهد پرداخت را شرح دهد: چه چیزهایی را هنوز باید بدانیم؟ (یا: شکاف دانش کجاست؟)

اهمیت مسئله را نشان دهد: چرا نیاز داریم در این باره بیشتر بدانیم؟ (یا: چرا حل این مشکل مهم است؟)

اهداف پژوهش را تعیین کند: برای یافتن اطلاعات بیشتر چه کاری انجام خواهید داد؟ (یا: پژوهش شما به دنبال دستیابی به چه چیزی است؟)

چه زمانی باید بیان مسئله پژوهش بنویسید؟

موقعیت‌های مختلفی وجود دارد که در آن‌ها ممکن است لازم باشد بیان مسئله بنویسید. در دنیای کسب‌وکار، نوشتن بیان مسئله اغلب اولین گام در آغاز یک پروژه بهبود است. در این حالت، بیان مسئله معمولاً یک سند مستقل است. در تحقیقات دانشگاهی ، نوشتن بیان مسئله می‌تواند به شما کمک کند تا مسئله تحقیق خود را زمینه‌سازی کرده و اهمیت آن را درک کنید.

بیان مسئله اغلب چندین پاراگراف طول دارد و به عنوان مبنایی برای پروپوزال پژوهش شما عمل می‌کند. روش دیگر این است که می‌توان آن را در حد چند جمله در مقدمه خلاصه کرد. شکلِ بیان مسئله بسته به اینکه با یک مشکل عملی و واقعی (ملموس) سر و کار دارید یا یک مسئله نظری، متفاوت است. صرف‌نظر از این تفاوت‌ها ، تمام بیان مسئله‌ها از فرآیند مشابهی پیروی می‌کنند.

مسائل تحقیق نظری

برای تحقیقات نظری، به پیش‌زمینه علمی، اجتماعی، جغرافیایی و/یا تاریخی فکر کنید: چه چیزی پیش از این درباره مسئله شناخته شده است؟ (دانش موجود چیست؟)آیا مسئله به یک دوره زمانی یا منطقه جغرافیایی خاص محدود است؟مسئله چگونه در ادبیات علمی (یا پیشینه پژوهشی) تعریف و مورد بحث قرار گرفته است؟

 نشان دادن اهمیت مسئله پژوهش

بیان مسئله همچنین باید به اهمیت تحقیق بپردازد. چرا پرداختن به مسئله مهم است؟نگران نباشید، این به آن معنا نیست که باید کاری پیشگامانه یا متحول‌کننده جهان انجام دهید. مهم‌تر این است که مسئله قابل تحقیق، عملی (شدنی) باشد و به وضوح به یک موضوع مرتبط در رشته شما بپردازد.

مسائل تحقیق عملی

تحقیق عملی مستقیماً با یک مشکل خاص مرتبط است که بر یک سازمان، مؤسسه، گروه اجتماعی، یا به طور گسترده‌تر، جامعه تأثیر می‌گذارد. برای روشن ساختن اینکه چرا مسئله تحقیق شما اهمیت دارد، می‌توانید از خود بپرسید:

اگر مسئله حل نشود چه اتفاقی خواهد افتاد؟

چه کسی پیامدهای آن را احساس خواهد کرد؟ (یا چه کسی متحمل پیامدهای آن خواهد شد؟)

آیا مسئله اهمیت گسترده‌تری دارد؟ آیا مسائل مشابهی در زمینه‌های  دیگر یافت می‌شود؟

مسائل تحقیق نظری

گاهی اوقات مسائل نظری پیامدهای عملیِ روشنی دارند، اما گاهی اهمیت آن‌ها کمتر بدیهی است. برای مشخص کردن اینکه چرا مسئله اهمیت دارد، بپرسید:

حل مسئله چگونه به پیشبرد درکِ موضوع کمک خواهد کرد؟

چه فوایدی برای تحقیقات آینده خواهد داشت؟

آیا مسئله پیامدهای مستقیم یا غیرمستقیم برای جامعه دارد؟

تعیین اهداف کلی و جزئی پژوهش

در نهایت، بیان مسئله باید مشخص کند که شما چگونه قصد دارید به مسئله بپردازید. هدف شما در اینجا نباید یافتن یک راه حل قطعی باشد، بلکه ارائه رویکردهای مؤثرتر برای پرداختن به آن یا درک آن است. هدف کلی تحقیق (Research Aim)، هدف اصلی تحقیق شماست:

هدف این مطالعه تعیینِ … است.

این پروژه قصد دارد … را کاوش کند.

این تحقیق قصد دارد … را بررسی کند.

اهداف جزئی (یا عینی) تحقیق (Research Objectives)، گام‌های عملی (یا مشخصی) هستند که برای دستیابی به هدف کلی برخواهید داشت:

روش‌های کیفی برای شناسایی … به کار گرفته خواهند شد.

این کار از پیمایش‌ها برای جمع‌آوریِ … استفاده خواهد کرد.

با استفاده از تحلیل آماری، تحقیق … را اندازه‌گیری خواهد کرد.